Tôi đã định cư ở Mỹ được vài năm và đang ngồi trên ghế đại học ở Mỹ (hiện sắp tốt nghiệp). Tôi có dịp chứng kiến cũng như tiếp xúc với các bạn du học sinh và thấy được thực trạng cuộc sống học tập của họ. Hy vọng những bài viết của tôi sẽ giúp các bạn cũng như các phụ huynh ở Việt Nam hiểu được phần nào về môi trường học đường của nước Mỹ.
Ở Mỹ, sau khi tốt nghiệp cấp 3 nếu muốn học tiếp thì có hai loại trường để theo học là Community College (tạm dịch là Cao đẳng Cộng đồng) và University (đại học).
Nghe đến “Cao đẳng” thì nghĩ là oai lắm, nhưng thực ra các trường này chỉ dạy để bạn lấy bằng hai năm (theo đúng trình độ ở Việt Nam là bằng trung cấp ), hoặc là giấy chứng nhận một năm (tương đương với các trung tâm ở Việt Nam dạy về các lớp đào tạo ngắn hạn). Họ cũng đào tạo các chương trình học chuyển tiếp lên đại học (đa phần du học sinh học chương trình này vì họ không đủ sức để vào thẳng đại học 4 năm của Mỹ). Cuối cùng là trường còn dạy các chương trình tiếng Anh cho người mới sang Mỹ (ESL) hoặc là dạy lấy bằng cấp ba (giống như bổ túc văn hoá) cho những ai trên 18 tuổi nhưng chưa hoàn tất xong cấp 3 (chương trình này gọi là GAD). Đó là tất cả các chương trình mà Community College cung cấp.
Các tiêu chuẩn để thành sinh viên của Community College là gì? Thực ra mỗi tiểu bang ở Mỹ có nhưng quy định riêng, không bang nào giống bang nào. Riêng bang Washington thì quy định bạn không cần bằng cấp 3 vẫn được vào Community College để học lấy bằng một năm, hai năm, hoặc học chương trình chuyển tiếp lên đại học. Đây là một điều kiện vô cùng hấp dẫn cho các du học sinh Việt Nam. Có rất nhiều bạn mới học xong lớp 11 ở Việt Nam, hoặc đang du học học cấp 3 ở các tiểu bang khác đổ xô về Community College ở Washington để học chương trình chuyển tiếp lên đại học, vì các bạn rút ngắn được thời gian học cấp 3.
Các trường này sẽ kiểm tra tiếng Anh của bạn, bạn đừng lo sẽ không được nhận nếu trình độ tiếng Anh kém. Có tất cả các lớp từ thấp đến cao tùy vào trình độ của bạn. Và khi bạn đạt được một trình độ tiếng Anh nhất định thì bạn mới chính thức học chuyên ngành bạn chọn, thường đa số du học sinh mất một năm để học tiếng Anh. Cho nên, nếu bạn không muốn mất thời gian và tiền bạc ở Mỹ, thì bạn nên học tiếng anh ở Việt Nam cho vững. Học phí ở Mỹ rất mắc, trình độ bạn thấp thì thời gian bạn học sẽ kéo dài, trường học có lợi về mặt kinh doanh. Sau khi bạn đủ tiêu chuẩn tiếng Anh, bạn phải thi toán. Cái này bạn đừng lo lắng, vì trình độ toán học sinh mình rất khá, bạn dễ dàng đủ điểm để vào học chương trình trong Community College.
Ở Mỹ sau khi học sinh học xong cấp 3, phải làm bài kiểm tra SAT. Test này là để kiểm tra trình độ vào đại học (University). Nếu đủ điểm các trường đại học sẽ mời bạn vào. Còn nếu thiếu điểm, bạn phải vào Community College để học chuyển tiếp lên đại học. Tất nhiên đối với xã hội Mỹ, bằng cấp của một người được học trực tiếp vào University luôn tốt hơn là một người học từ Community Collge rồi chuyển tiếp lên University. 99% du học sinh Việt Nam mình không đủ khả năng để vào học trực tiếp ở trường University.
Tiền học của du học sinh ở Community College khoảng 12.000 USD/năm. Nếu học University thì khoảng 40.000 USD/năm, đó là mức phí ở bang Washington. Tiền sinh hoạt ăn ở chưa tính. Và bạn đừng nghĩ là sang Mỹ sẽ tìm được việc làm để phụ thêm vào tiền học, đây là một suy nghĩ hết sức sai lầm. Vì bạn là du học sinh, theo luật bạn chỉ được tìm những việc trong trường học mà thôi. Nhưng trong trường học, 90% việc làm là ưu tiên dành cho những sinh viên sống ở Mỹ. Du học sinh chỉ có 10% số việc. Nếu tìm được việc, bạn cũng chỉ được làm tối đa 40 tiếng một tháng, một tiếng là 8.55 USD. Vậy một tháng bạn kiếm khoảng 342 USD, số tiền này đủ để bạn mua hai quyển sách học. Nếu bạn ra ngoài làm chui, cảnh sát mà bắt được bạn sẽ bị trục xuất ra khỏi nước Mỹ. Mà nếu bạn đi làm thì sẽ không có đủ thời gian học bài, vì một giờ học ở lớp bằng 5 giờ học ở nhà. Thêm vào đó, các phụ huynh đừng nghĩ học đại học là 4 năm và chuẩn bị tiền học cho đúng 4 năm. Thực chất bạn phải mất ít nhất 5 năm mới hoàn tất việc học, nếu bạn học giỏi, và chăm chỉ.
Ở Mỹ cũng có những trường nằm ở vị trí mất an ninh, hoặc trường có nhiều thành phần không tốt theo học. Tốt nhất bạn nên hỏi những người đi trước mà lấy kinh nghiệm, hoặc khi bạn chẳng may học vào những trường đó thì mùa học sau bạn nên chuyển trường khác.
Tóm lại các bạn ở Việt Nam nên vào internet tìm hiểu hoặc gởi email đến các trường ở Mỹ để tham khảo về ngôi trường mà mình muốn học. Hoặc hỏi các bạn đã đi học trước đây, hoặc thân nhân (nếu có) ở Mỹ để biết rõ về ngôi trường mình chọn.
Và một điều rất quan trọng dành cho các du học sinh nữ là bạn không nên đi bộ trên những con đường vắng ở Mỹ (mà ở Mỹ có rất nhiều con đường vắng) vì sẽ không an toàn. Bạn sẽ bị bắt cóc, hãm hiếp và bị giết, tội phạm ở Mỹ rất nguy hiểm. Khi mới sang Mỹ nhiều người cảnh báo với tôi về điều này, tôi thấy buồn cười và không tin, vì tôi lớn rồi, tại sao bị bắt cóc giữa ban ngày như vậy được. Nhưng khi xem tin tức và đọc báo thì những chuyện này xảy ra thường xuyên ở Mỹ, bạn đừng nên xem thường.
Mèo Con
